Centrowanie koła w rowerze - jak to zrobić i dlaczego warto?
2025-02-07
O tym, że bez koła rower nie pojedzie, wie każdy miłośnik nomen omen dwóch kółek. Nie każdy jednak wie, jak ważne jest to, aby obręcze jednośladu były idealnie okrągłe. Niewłaściwy kształt koła rowerowego nie tylko utrudnia jazdę, ale stanowi też ogromne zagrożenie dla bezpieczeństwa rowerzysty. Jaka może być przyczyna tego, że scentrowane koło bije na boki lub w górę i w dół? Czy można samodzielnie pozbyć się "ósemki"? Czym jest i jaki jest koszt centrowania koła? To tylko kilka pytań, na które odpowiedzi znajdziesz w poniższym tekście.
Precyzyjne centrowanie koła - co to jest?
Aby zrozumieć, czym jest i na czym polega centrowanie koła rowerowego, warto najpierw przypomnieć sobie, jak jest ono zbudowane. Koło naszego jednośladu składa się z obręczy, połączonej za pomocą szprych z centralnie umiejscowioną piastą. Długie, metalowe pręty odpowiadają za idealnie okrągły kształt koła. Właściwie naprężone szprychy rowerowe gwarantują komfort jazdy poprzez efektywne przenoszenie obciążeń. Mając tą wiedzę, możemy przejść do odpowiedzi na pytanie, czym jest proces centrowania koła rowerowego. Najprościej mówiąc, jest to prostowanie obręczy. Do jego wykonania, niezbędna jest odpowiednia regulacja napięcia szprych poprzez odkręcanie i przykręcanie nypli tak, aby przywrócić optymalny kształt koła.
Scentrowane koło - przyczyny usterki
Zastanawiasz się, co może sprawić, że koło bije na boki lub w górę i dół? Sądzisz, że scentrowane koło to zawsze efekt upadku lub kolizji? Choć rzeczywiście, najczęstszą przyczyną tego problemu jest odkształcenie mechaniczne, np. w wyniku najechania na krawężnik, dziurę w drodze lub korzeń, okazuje się, że nie są to jedyne sytuacje, w których koło rowerowe zaczyna bić.
Dla wielu osób zaskoczeniem będzie pewnie fakt, że nawet nowy rower może mieć scentrowane koło. Jak to możliwe, że nowe rowery wymagają centrowania? Najczęstszym powodem takiego stanu jest błąd ludzki, niska jakość produktu lub niewłaściwy transport roweru. Co ciekawe na nieodpowiednie naprężenie szprych mogą mieć też wpływ akcesoria, które na nich zamontowano. Jeśli na kole znajduje się np. odblask, który umiejscowiony jest na kilku prętach, może wpływać on na stopień napięcia szprych.
Kiedy koło wymaga centrowania?
Aby koło rowerowe mogło działać poprawnie, wszystkie elementy układu tworzonego przez piastę, obręcz i szprychy muszą być optymalnie ustawione. Czy oznacza to, że nawet w przypadku minimalnej krzywizny należy zejść z siodełka i niezwłocznie wycentrować koło roweru? Odpowiedź na to pytanie brzmi - nie. Jednak warto wtedy przeprowadzić sprawdzenie centrowania koła.
Nieznacznie scentrowane koło wciąż nadaje się do jazdy. Jeśli sprawdzenie naciągu szprych wykaże odkształcenie o 2 czy 3 mm, obręcz nie wymaga jeszcze naprawy. Większe odchylenie, które powoduje dużo łatwiej zauważalne bicie koła rowerowego, powinno jednak zwrócić uwagę rowerzysty. W przypadku takiej usterki należy wycentrować koło.
Warto pamiętać, że nawet niewielka zmiana kształtu obręczy oddziałuje na wszystkie elementy koła rowerowego, wpływając na jego pracę i osłabiając jego konstrukcję. Zaniedbanie usterki takiej, jak np. poluzowanie szprychy to duże ryzyko dla bezpieczeństwa rowerzysty, a w ostateczności może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia koła rowerowego takiego, jak np. pęknięta szprycha. Dlatego warto regularnie wykonywać centrowanie kół w serwisie lub w domu.
Centrowanie koła w rowerze - czy można wykonać je samodzielnie?
Prawidłowe centrowanie koła wymaga wiedzy, cierpliwości oraz sporej precyzji. Dlatego też wielu miłośników jednośladów zostawia prostowanie obręczy specjalistom. Profesjonalny serwis rowerowy posiada odpowiednie narzędzia do centrowania koła. Najważniejsze z nich to centrownica, tensometr i klucz do szprych. Dzięki nim serwisanci potrafią szybko i skutecznie uporać się z "ósemką". Koszt centrowania to zwykle kilkadziesiąt złotych.
Jeśli jednak uwielbiasz majsterkowanie, na pewno ucieszy Cię fakt, że centrowanie kół rowerowych możesz przeprowadzić nawet bez specjalistycznego sprzętu. Wszystko, czego potrzebujesz, to klucz do szprych. Należy przy tym zaznaczyć, że prostowanie obręczy jest procesem żmudnym. Warto pamiętać, że łatwiej wycentrować koło roweru z większą ilością prętów. Na to, jak przeprowadza się dostosowanie naciągu szprych, ma też wpływ to, czy te krzyżują się, czy też są ułożone w tzw. słoneczko.
Przygotowanie do centrowania
Precyzyjne centrowanie koła często można wykonać we własnym garażu, na widelcu roweru, choć centrownica zdecydowanie je ułatwia. Zazwyczaj nie wymaga ono nawet zdejmowania opony. Jak się zabrać za prostowanie koła, czyli dostosowanie naciągu szprych? Najpierw należy przyjrzeć się prętom łączącym piastę z obręczą. Szybkie sprawdzenie naciągu szprych umożliwia łatwy w obsłudze tensometr PROX. Innym sposobem, jest lekkie uderzanie w szprychy - wszystkie powinny brzmieć tak samo. Krzywiznę obręczy można też znaleźć, zbliżając do niej klocki hamulcowe, dzięki czemu przy obrocie słyszalne jest tarcie. Miejsce, gdzie występuje niewłaściwe napięcie szprych, warto oznaczyć np. kolorową taśmą.
Prostowanie obręczy - odpowiedni naciąg szprych roweru to podstawa
Jeśli chcesz przywrócić właściwy kształt koła rowerowego, przydatne będą odpowiednie narzędzia do centrowania:
- klucz do szprych - dopasowany do rozmiaru nypli
- opaski zaciskowe - zamontowane na widelcu pozwolą zlokalizować bicie koła rowerowego
- śrubokręt - dzięki niemu możesz odkręcić odblaski i błotniki
- olej lub oliwka - stosowane w przypadku trudności w odkręceniu nypli.
Precyzyjne centrowanie koła polega na delikatnym kręceniu nyplami (wystarczy ćwierć obrotu) tak, aby pozbyć się krzywizny. Jeśli występuje bicie koła góra-dół warto zacząć od poluzowania szprychy po przeciwnej stronie. Następnie należy dokręcić pręt w miejscu odkształcenia, a potem dokręcić ponownie pierwszą ze szprych. A co, jeśli koło rowerowe zaczyna bić na boki? Proces centrowania należy zacząć od dokręcenia szprychy po przeciwnej stronie piasty i poluzowania po stronie, gdzie występuje problem. Proces trzeba wykonać po obu stronach obręczy. Centrowanie koła może wpłynąć na naciąg pozostałych szprych, dlatego warto mieć pod ręką tensometr.
Regularne sprawdzanie naciągu szprych oszczędzi Twój czas i pieniądze
Regulacja naciągu szprych to nie lada zadanie. Wystarczą jednak odpowiednie narzędzia do centrowania, czyli klucz do szprych i tensometr i możesz sam wykonać prostowanie obręczy. Nie masz cierpliwości lub masz problemy z centrowaniem koła? W takim razie zaufaj ekspertom. Koszt centrowania koła mieści się często w zakresie 30-50 zł, a prostowanie obręczy trwa zwykle około 20 minut. Niezależnie od tego, czy weźmiesz sprawy w swoje ręce, czy też postawisz na profesjonalne centrowanie koła przez serwis rowerowy, pamiętaj, aby regularnie sprawdzać naprężenie szprych. Dzięki temu będziesz mógł dłużej cieszyć się swoim ulubionym hobby, bez przygód takich, jak np. pęknięta szprycha, która uniemożliwi Ci dalszą jazdę.